چکیده:
عدم توجه به لحاظ کیفی و کمی به فضای سکونت دانشجویانی که دور از خانه خویش
به سر می برند مشکلات را برای آنهایی به وجود می آورد که خانه خویش را به
قصد تحصیل علم ترک گفته اند و گاهی این کاستی ها آنها را حتی از هدف اصلی
شان که تحصیل علم و دانش است باز می دارد لذا طراحی مناسب خوابگاه و بالا
بردن سطح کیفی خوابگاه ها در راستای تحقق هدف والای دانشگاه قرارمی گیرد.
نیازهای جوان در این مرحله از زندگی آرامش روحی – روانی و کاهش محدودیت و
موانع فیزیکی می باشد. فضای شخصی بدون اختلال در آرامش، فضای آرام و بی تنش
جهت مطالعه و آزاد بودن در فضای شخصی (تنظیم اوقات استراحت، مطالعه، خواب،
معاشرت و....) از موارد مهمی است که در طرح یک خوابگاه باید لحاظ شود.
برای تهیه این رساله با مطالعه نمونه های خارجی، عوامل موثر در طرح آنها
تحلیل و بررسی شد و نیز با مشاهده ی نمونه های داخلی ، فضاهایشان نقد
گردیده و مزایا و معایب شان تحلیل گردید. همچنین اطلاعات لازم از کتب تخصصی
مرجع و سمینارهای داخلی پیرامون خوابگاه جمع آوری گردید ودر نهایت پس از
مطالعه شرایط اقلیمی تهران اطلاعات و راهکارهای مفیدی را مقدمه ی کار این
طراحی ساخت.
سکونت در خوابگاه و زندگی جمعی نباید حس امنیت و آسایش را از دانشجو سلب
کند. بهترین راه برای تامین این مهم ، مطالعه الگوی رفتاری جوانان و ایجاد
فضاهای مختلف برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت آنها اعم از روحی و جسمی می
باشد. بدین ترتیب اعمال متفاو ت باعث اختلال در انجام دیگر کارها نمی شود و
فضای خوابگاه پاسخگوی نیاز جوان امروز خواهد بود. در نظر گرفتن عوامل موثر
بر محیط خوابگاه نظیر تهویه مناسب ، نورگیری کافی و ... و نیزتوجه به
اقلیم ، کیفیت زندگی دانشجویی را ارتقا خواهد بخشید.
در خوابگاه دانشجویی دختران دانشگاه مازندران کمبودها و نواقص بسیاری
مشاهده می شود که اینجانب به خاطر سکونت دو ساله در آن و لمس مزایا و معایب
آن از نزدیک بر آن شدم تا با طراحی یک بلوک مسکونی تا حدی این کاستی ها را
جبران کنم.
فهرست:
فصل اول : کلیات
1-1-مقدمه 2
1-2- تبیین موضوع 2
1-3- معرفی طرح بالاسری ویا ارایه دلایل انتخاب موضوع 2
1-4- موقعیت سایت 2
1-5- روش جمع آوری اطلاعات 3
1-6- معرفی روش و فرایند طراحی 3
1-7- نتیجه گیری 3
فصل دوم : مبانی نظری طراحی
2-1- مقدمه 5
2-2- تئوری های مرتبط با موضوع 5
2-2-1- تعریف اقامتگاه دانشجویی 5
2-2-2- ایده محوری ایجاد خوابگاههای دانشجویی 5
2-2-3- مشکلات دانشجویان در محیط‌های خوابگاهی 6
2-2-3-1- مشکلات روحی و عاطفی 6
2-2-3-2- اختلالات روانی و اخلاقی در خوابگاه‌ها 8
2-2-4- روانشناسی محیط 9
2-2-4-1- تفکیک نظری فضاها از دیدگاه ادوارد هال 10
2-2-4-2- جغرافیای فضا و رفتار گزینش جایگاه 10
2-2-4-2-1- تاثیر هدف رفتار بر گزینش جایگاه 10
2-2-4-2-2- نیاز به خلوت 11
2-2-4-2-3- کمبودهای رفاهی 12
2-2-4-3- بعد روانشناسی 13
2-2-4-4- نور ورنگ اتاق ها 13
2-2-5- مشکلات کالبدی خوابگاه‌ها 14
2-2-5-1- موفقعیت مکانی جغرافیایی 14
2-2-5-2- ازدحام 14
2-2-5-3- کمبودهای فضایی 15
2-2-6- ویژگی های خوابگاه مطلوب 15
2-2-6-1- زمینه سازی برای تحصیل 16
2-2-6-2- زمینه‌سازی برای تهذیب نفس 16
2-2-6-3- زمینه‌سازی برای ورزش 17
2-3- معرفی و تحلیل مصداق ها و نمونه های داخلی وخارجی 18
2-3-1- نمونه های خارجی 18
2-3-1-1-STUDENT RESIDENCES, OXFORD 18
2-3-1-2- STUDENT HOUSING IN CAMBRIDGE 21
2-3-1-3- خوابگاه الیونوردونلی اردمن 25
2-3-2- نمونه های داخلی 28
2-3-2-1- خوابگاه قدس 28
2-3-2-2- خوابگاه رسولیان یزدی 30
2-3-2-3- خوابگاه 400 نفره دانشگاه تهران 31
2-3-2-4- خوابگاه دانشگاه مازندران 32
2-3-2-5- خوابگاه علم و صنعت 34
2-3-3- مقایسه‌ای بین خوابگاههای مورد بررسی 35
2-3-3-1- سایت 35
2-3-3-2- دسترسی‌ها و سیر کولاسیون محوطه و ساختمان‌ها 36
2-3-3-3- ساختمان‌های جنبی 36
2-3-3-4- ساختمان های خوابگاه 37
2-3-3-5- فضاهای داخلی 37
2-3-3-6- کیفیت فضاهای داخلی 37
2-3-3-7- اتاق‌های دانشجویی 38
2-4- احکام و معیارهای نظری طراحی 38
2-5- نتیجه گیری 39
فصل سوم : بستر طراحی
3-1- مقدمه 42
3-2- معرفی وتحلیل شاخصه های معماری شهر 42
3-3- معرفی سایت 42
3-4- احکام حاصل از قوانین شهری ،اقلیم ،همجواری ها 43
3-4-1 موقعیت جغرافیایی 43
3-4-2- منابع تامین آب شهر تهران 43
3-4-3- بررسی مسائل هواشناسی و اقلیم شهری تهران 45
3-4-3-1- بررسی وضعیت دمایی 45
3-4-3-2- یخبندان 46
3-4-3-3- نم نسبی 46
3-4-3-4- توزیع زمانی و مکانی بارش 46
3-4-3-5- بررسی جریان باد 47
3-4-3-5-1 نسیم دریا و خشکی 50
3-4-3-5-2 بادهای محلی 51
3-4-3-6- اقلیم تهران 52
3-4-4- مطالعات کالبدی 52
3-4-4-1- چگونگی توسعه شهر تهران 52
3-4-4-2 -بافت شهر 53
3-4-4-3- تراکم های جمعیتی 55
3-5- نتیجه گیری 55
فصل چهارم : فضاها و استاندارد های مربوط به خوابگاه
4-1- مقدمه 58
4-2- بررسی استانداردهای کلان طراحی پروژه 58
4-2-1- فعالیت‌هایی که در اتاق صورت می‌گیرد 59
4-2- 1-1- مطالعه کردن 59
4-2- 1-2- تلفن 60
4-2- 1-3- خوابیدن 60
4-2- 1-4- ارتباطات اجتماعی 61
4-2- 1-5- نگهداری لباس‌ها 61
4-2-2- ویژگی اتاق ها 61
4-2- 2-1- ظرفیت اتاق 61
4-2- 2-2- انواع اتاق ها از نظر عملکرد 63
4-2- 2-3- معماری داخل اتاق ها 63
4-2- 2-4- امکانات تاسیساتی هر اتاق 64
4-2- 2-5- رنگ، بافت و مواد به کار رفته در اتاق‌ها 65
4-2- 2-6- اسباب و اثاثیه 65
4-3- ابعاد و اندازه های استاندارد 66
4-3-1- فضاهای اتاق دانشجویی 66
4-3-1- 1- فضای خواب 66
4-3-1- 2- نیازهای فضایی برای مبلمان اتاق دانشجو 66
4-3-1- 3- فضای اتاق 68
4-3-2- امکانات و تجهیزات خوابگاه 68
4-3-2- 1- حمام مشترک و اتاق‌های دستشویی 68
4-3-2- 2- اتاق غذاخوری 69
4-3-2- 3- اتاق‌های اجتماعی و تفریحی و فرهنگی 69
4-3-2-4- رختشویخانه 71
4-3-2-5- تلفنها 71
4-3-2-6- بیمارستان خوابگاه(پرستارخانه) 71
4-3-3- فضاهای سودمند اداری 71
4-3-4- فضای زندگی برای کارمندان و مستخدمین 72
4-3-5- فضاهای خدماتی 72
4-3-5-1- تاسیسات 72
4-3-5-2- انبار 72
4-3-6- فضای سودمند برای دانشجو 72
4-3-7- تیپولوژی و گونه های مبلمان اتاق ها 73
4-3-7-1- اتاق های چند نفره باسرویس خصوصی 73
4-3-7-2-اتاق های چند نفره با سرویس عمومی 73
4-3-7-3-خوابگاههای جمعی 73
4-3-7-4- سوئیت‌ها 74
4-3-7-5- آپارتمان‌ها 75
4-3-7-6- جریان و روابط داخلی فضاها 75
4-4- مساحت فضاهای خرد و کلان 76
4-5- نتیجه گیری 77
فصل پنجم : فرایند طراحی
5-1- تحلیل سایت 79
5-1-1-دسترسی به سایت 79
5-1-1-1- دسترسی پیاده 79
5-1-1-2- سواره ( به پارکینگ ) 79
5-1-1-3- افرادی که از وسایل نقلیه عمومی( سرویس) استفاده می کنند. 79
5-1-2-بررسی همسایگی سایت 80
5-1-3- دیدهای مطلوب سایت 80
5-1-4-تحلیل نور مطلوب و نا مطلوب سایت 81
5-1-5- تحلیل بادهای مطلوب و نامطلوب سایت 81
5-2- مکان یابی بنا در سایت با توجه به عوامل مختلف 82
5-2-1-لکه ساختمان 82
5-2-2-کشیدگی ساختمان با توجه به عوامل اقلیمی،دید و دسترسی 82
5-3- فرایند طراحی 82
5-3-1- ایده های اولیه 82
5-3-2- طراحی های صورت گرفته 83
5-3-2-1- اولین طرح 83
5-3-2-2- دومین طرح 85
5-3-2-3- سومین طرح 88
5-3-2-4- چهارمین طرح 91
5-3-3- تحلیل طرح برگزیده 93
5-4- نتیجه گیری 94
منابع و مآخذ
